Toxoplazmoza u kota – cykl życiowy, objawy chorobowe, profilaktyka

• Porady
• Kot

4 min czytania opublikowano 27 lipca 2021

Toksoplazmoza jest odzwierzęcą chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Jest on kosmopolitycznym pasożytem, występującym na całym świecie. Atakuje wszystkie gatunki zwierząt i ptaków, lecz wyłącznie kotowate są dla niego żywicielem ostatecznym. Pozostałe gatunki zwierząt, w tym ludzie, są dla pasożytniczego pierwotniaka wyłącznie żywicielem pośrednim, co nie zmienia faktu, że obecność pierwotniaka może mieć negatywne skutki również dla organizmu żywiciela przypadkowego.

Toksoplazmoza

Toksoplazmoza jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych zoonoz na świecie. Przyjmuje się, że większość dorosłej populacji ludzi na świecie posiada we krwi przeciwciała przeciwko T. gondii, co świadczy o tym, że osoby te były we wcześniejszym kontakcie z patogenem.

Oocysty pierwotniaka wydalane są do środowiska wraz z odchodami chorych na toksoplazmozę kotów. Przez pierwsze 2 - 5 dni nie stanowią one zagrożenia. Dopiero po tym czasie stają się inwazyjne.

Zwierzęta i ptaki zjadają przypadkowo oocysty pasożyta wraz ze skażonym pokarmem.

Pasożytniczy pierwotniak rozmnaża się i ewoluuje wewnątrz tkanek i narządów ssaków i ptaków.

W zaatakowanych komórkach pasożyt rozmnaża się poprzez podział. W wyniku rozmnażania komórki ulegają zniszczeniu. W tkankach żywiciela pośredniego tworzą się cysty i pseudocysty. W mózgu, płucach, wątrobie, sercu powstają w ten sposób ogniska martwicowe, a zwierzę staje się potencjalnym źródłem zarażenia dla innych osobników. Spożycie mięsa zwierzęcia, w tkankach którego znajdują się cysty pierwotniaka skutkuje zarażeniem.

Toksoplazmoza a koty

Koty zarażają się poprzez spożycie oocyst pasożytniczego pierwotniaka wraz zanieczyszczoną karmą, wodą lub wskutek upolowania i zjedzenia ofiary, w tkankach której znajdowały się cysty pierwotniaka. Pasożyt może również przeniknąć wraz z krwią matki do worka owodniowego i zainfekować nienarodzony jeszcze miot.

Najwięcej oocyst wydalają do otoczenia młode koty, po raz pierwszy zarażone jelitową formą toksoplazmozy. Przyjmuje się, że zarażony kot potrafi wydalić do środowiska nawet kilka milionów oocyst. A należy pamiętać, że oocysty pierwotniaka potrafią przetrwać w otoczeniu nawet półtora roku.

W nabłonku jelita cienkiego kota dochodzi wtedy do namnażania pierwotniaka i produkcji oocyst.

W organizmie młodych osobników dochodzi do toksoplazmozy narządowej. Zaatakowane zostają takie narządy jak wątroba, serce, śledziona, nerki, mózg, gałka oczna.

Silna postać toksoplazmozy u młodych kotów może się objawiać brakiem łaknienia, apatią, biegunką, podwyższoną temperaturą, zaburzeniami ze strony układu oddechowego i nerwowego.

U starszych kotów występować może przewlekła postać choroby, objawiająca się brakiem apetytu, anemią, słabą biegunką, a czasami powiększonymi węzłami chłonnymi w okolicy podżuchwowej.

Toksoplazmoza u kota – diagnoza

Postawienie prawidłowej diagnozy w przypadku toksoplazmozy u kota jest trudne.

Badania krwi wykonywane w kierunku wykrycia T. gondii mogą dawać błędny wynik, gdyż nie dadzą precyzyjnej odpowiedzi co do toczącej się aktualnie w organizmie zwierzęcia choroby.

Jeśli bowiem badanie serologiczne zostanie wykonane w czasie, gdy kot wydala inwazyjne oocysty, wskaźnik przeciwciał jest niski, natomiast wysokie miano świadczy o kontakcie z pasożytem lub przebytej w przeszłości chorobie, a nie o toczącej się obecnie infekcji.

Badania serologiczne kotów są jednak pomocne w uzyskaniu informacji o nabytej odporności na toksoplazmozę i nie należy ich zaniechać.

Badanie kału w kierunku potwierdzenia parazytozy jest pomocne, jeśli próbka zostanie pobrana i oddana do analizy w odpowiednim czasie.

Toksoplazmoza a ryzyko dla człowieka

Ludzie również zarażają się oocystami pierwotniaka T. gondii. Do zarażenia zwykle dochodzi wskutek spożycia niewłaściwie obrobionego termicznie mięsa lub zjedzenia surowego mięsa świń, owiec czy kóz. Mięso dzikich ptaków i zwierząt zabitych w czasie polowania należy do najwyższej grupy ryzyka zarażenia pierwotniakiem T. gondii.

Toksoplazmoza grozi również osobom zawodowo zajmującym się obróbką surowego mięsa: masarzom, myśliwym, hodowcom, rolnikom.

Jak zapobiegać toksoplazmozie u kota?

• Nie należy karmić swojego kota surowym, nieobrobionym termicznie mięsem, w szczególności mięsem dzikich zwierząt i ptaków
• Nie dopuszczać do polowań kota na ptaki i gryzonie
• Utrzymywać w czystości kocią kuwetę        

Nigdy nie zaniedbywać mycia rąk po sprzątaniu kuwety, zabawie z kotem i przed każdym posiłkiem.