Kot w domu a ciąża u kobiety – jak uniknąć toksoplazmozy?

czytania opublikowano

Ilustracja przedstawiająca kota i kobietę w ciąży

O toksoplazmozie napisano już wiele… Pierwszym skojarzeniem z tym tematem są koty jako nosiciele tej choroby, niebezpiecznej dla kobiet w ciąży. Jak jest w istocie? Czy łatwo zarazić się toksoplazmozą od kota? Jakie są sposoby na uniknięcie toksoplazmozy? Odpowiedzi znajdziesz w dalszej części artykułu. Zapraszamy!

Czym jest toksoplazmoza?

Toksoplazmoza jest odzwierzęcą chorobą pasożytniczą wywoływaną przez jednokomórkowy organizm pierwotniaczy Toxoplasma gondii. Żywicielem ostatecznym (organizmem, w którym dany pasożyt osiąga postać dorosłą, zdolną do prokreacji) są kotowate. T. gondii występuje w różnych formach rozwojowych w kocim przewodzie pokarmowym. Bytuje również w tkankach wielu ssaków i niektórych ptaków, lecz wyłącznie kotowate są zdolne do wydalania do środowiska inwazyjnych formy pasożyta – oocyst.

Czy wiesz, że...

Czy wiesz, że toksoplazmoza jest najpowszechniejszą zoonozą na świecie? Szacuje się, że większość populacji ludzkiej jest bezobjawowo zarażona toksoplazmozą. Warto zaznaczyć, że pozytywny wynik badania w kierunku toksoplazmozy (występowanie przeciwciał anty-Toxoplasma w surowicy krwi badanych osób) jest jednoznaczne z wystąpieniem u nich odporności na tę chorobę.

Jak kot zaraża się T. gondii i jakie są u niego objawy choroby?

Toksoplazmozą zarażają się najczęściej koty bezdomne i wychodzące. Szczególnie narażone są młode osobniki. Koty polują na drobne gryzonie i ptaki, zjadają upolowane ofiary oraz bytujące w ich tkankach bradyzoity (cysty tkankowe) pierwotniaka. Kot może też zarazić się toksoplazmozą, zjadając podane przez opiekuna surowe mięso czy pijąc wodę z kałuży skażoną oocystami.

Ciekawostka

Naukowcy odkryli, że organizm pierwotniaczy T. gondii bytujący w tkankach gryzoni wpływa na ich umysł, pozbawiając myszy czy szczury pierwotnego instynktu obronnego – strachu. Pcha to gryzonie do zachowań wręcz samobójczych, np. do beztroskiego żerowania na terenach łowieckich kotowatych. Wyłączenie ośrodka strachu u gryzoni powoduje, że pasożyt może szybciej przeniknąć do organizmu żywiciela ostatecznego, kota.

Większość kotów przechodzi toksoplazmozę bezobjawowo. Jedynie młode koty zapadają na jelitową postać choroby.

Objawy toksoplazmozy u kota nie są oczywiste na pierwszy rzut oka. Czasem symptomy choroby wiążą się z niezbyt uciążliwą biegunką, niewielkim podwyższeniem temperatury ciała, powiększeniem węzłów chłonnych i apatią.

Ostra forma choroby dotyczy głównie kotów o obniżonej odporności (chorych, niedożywionych, bardzo osłabionych). Te osobniki mogą cierpieć z powodu silnej biegunki, wysokiej gorączki, żółtaczki, problemów z oddychaniem, zmian w obrębie oczu. W skrajnych przypadkach może dojść u takich zwierząt do zgonu.

W jelitach zarażonych kotów tworzą się oocysty, które wraz z odchodami przenikają do środowiska. Dopiero po dwóch do pięciu dniach przebywania w otoczeniu w odpowiednich warunkach, oocysty stają się inwazyjne, czyli zdolne do zarażania. Zdolność tę oocysty zachowują bardzo długo, bo przez wiele miesięcy.

W jaki sposób człowiek zaraża się toksoplazmozą?

Wbrew obiegowej opinii, nie jest łatwo zarazić się toksoplazmozą od kota. Teoretycznie chorobą można się zarazić, jeśli opiekun czy opiekunka nie będzie stosowała się do elementarnych zasad higieny po sprzątaniu kuwety.

Pamiętaj! Staranne mycie rąk po usuwaniu odchodów z kuwety kota jest absolutną podstawą w czynnościach związanych z każdym kotem, niezależnie, czy jest chory czy zdrowy.

Jednakże nosicielami oocyst są głównie koty młode, zarażone po raz pierwszy lub dorosłe, osłabione osobniki (np. chore FIV czy FeLV).

Według epidemiologów człowiek najczęściej zaraża się toksoplazmozą wskutek spożycia niemytych warzyw, niedogotowanego czy surowego mięsa, wypicia skażonej wody czy nieprzegotowanego mleka. W rzadkich przypadkach do zarażenia dochodzi podczas transfuzji krwi czy przeszczepu narządów.

Jak uniknąć zarażenia się toksoplazmozą?

Powyższe zasady bezpieczeństwa dotyczą wszystkich osób, nie tylko kobiet, które są lub planują być w ciąży.