Choroba kociego pazura – przyczyny, zagrożenia, leczenie
czytania opublikowano
Choroba kociego pazura to bakteryjna choroba odzwierzęca wywoływana przez patogeny z grupy Bartonella. Schorzenie charakteryzuje się średnio ostrym lub przewlekłym stanem zapalnym węzłów chłonnych. Bezpośrednią przyczyną zoonozy jest naruszenie powłok skórnych człowieka przez kota, nosiciela drobnoustrojów. W dalszej części materiału przybliżymy mechanizm rozwoju choroby, ryzyko związane z zoonozą oraz sposoby leczenia.
Choroba kociego pazura
Choroba kociego pazura (limforetikuloza, z ang. cat scratch disease) to odzwierzęca choroba bakteryjna wywoływana przez bakterie z rodzaju Bartonella henselae, rzadziej clarridgeiae. Schorzenie to prowadzi do miejscowego powiększania węzłów chłonnych zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Choroba kociego pazura może manifestować się również nietypowymi, wręcz zaskakującymi objawami w obrębie głowy i szyi. Główną przyczyną choroby kociego pazura jest zadrapanie lub pogryzienie człowieka przez zarażonego kota. Wiedza dotycząca rozpoznawania i leczenia schorzenia wydaje się niektórym lekarzom niedostatecznie rozpowszechniona i bagatelizowana.
Choroba kociego pazura – początek choroby i rozwój
Choroba jest powodowana przez bakterię Bartonella henselae, a koty są zakażane za pośrednictwem pcheł kocich (Ctenocephalides felis). Bezpośrednią przyczyną choroby u człowieka jest pogryzienie lub podrapanie przez kota, nosiciela bakterii Bartonella. Zdarzają się również przypadki zarażenia podczas wylizywania przez kota okolicy oka u człowieka.
Kilka dni po zdarzeniu i wniknięciu do organizmu drobnoustrojów, następuje w miejscu zranienia zmiana skórna wyglądająca jak grudka, pęcherzyk lub krostka. Najczęściej po pewnym czasie (od 1 do 4 tygodni) zmiana ta samoistnie znika i nie wymaga interwencji lekarskiej.
Następnie występuje powiększenie jednego lub kilku węzłów chłonnych usytuowanych najbliżej miejsca urazu na skórze. Węzły te zbierają chłonkę z miejsca przeniknięcia patogenu do organizmu. Najczęściej są to węzły chłonne pachowe, żuchwowe i szyjne.
Powiększenie węzłów chłonnych jest wyraźnie widoczne podczas badania USG. Zmiany bowiem mogą dochodzić do 5 cm. Węzły chłonne przeważnie są wtedy bolesne i tkliwe.
U części osób może dojść do zropienia węzła, przebicia i przeniknięcia treści ropnej na zewnątrz narządu. Wraz z rozwojem choroby narasta gorączka, dochodzi do dalszego powiększania węzłów chłonnych, zmian w wątrobie i śledzionie. Pacjent może skarżyć się również na bóle głowy, pleców, brzucha i ogólne zmęczenie połączone z wrażeniem rozbicia.
U części chorych może dojść do rzadszych form choroby:
- zakażenie rozsiane – charakteryzujące się
ziarniniakami wątroby i śledziony, zmianami w układzie nerwowym i mózgu,
połączonymi z napadami drgawek oraz zmianami w strukturze kości
- zespół oczno-węzłowy Parinaud’a – ziarniniak spojówkowy
- zapalenie wsierdzia
- zapalenie siatkówki i nerwu
wzrokowego (co może prowadzić do ślepoty)
- przewlekłe stany gorączkowe o niewyjaśnionej przyczynie
Zwykle u wszystkich chorych na chorobę kociego pazura występuje:
- apatia
- zmęczenie
- bóle głowy, gardła i pleców
- brak łaknienia
- spadek wagi
- powiększenie węzłów chłonnych
Jeśli choroba nie rozwinie się w cięższą postać, najczęściej mija samoistnie po upływie dwóch do sześciu miesięcy.
Źródła infekcji
Bakterie wywołujące chorobę kociego pazura są, jak sama nazwa wskazuje, przekazywane przez koty, choć zdarzają się przypadki zarażenia ludzi przez psy, króliki, gryzonie, wiewiórki i małpy. Nie występują za to przypadki transmisji choroby z człowieka na człowieka.
Wektorem odpowiedzialnym za przenoszenie patogenu ze zwierzęcia na zwierzę jest pchła, lecz ta droga zakażenia nie ma odniesienia w stosunku do ludzi.
Zwierzęta przechodzą zakażenie drobnoustrojem bezobjawowo, a potwierdzenie lub wykluczenie występowania u nich patogenu jest czasochłonne, kosztowne i nieskuteczne.
Ważne!
Co ważne, wydaje się, że okres zarażania jest u kotów ograniczony czasowo do kilku tygodni. W momencie rozpoznania infekcji u człowieka, kot przestaje już zarażać.
Leczenie choroby kociego pazura
Choroba kociego pazura w większości przypadków jest schorzeniem o łagodnym przebiegu, ulegającym samoograniczeniu. Wszelkie oznaki infekcji powinny ulec zaniknięciu do 6 miesięcy od podrapania lub pogryzienia przez zwierzę. Ostra forma zakażenia bakteriami Bartonella wymaga aplikowania pacjentowi antybiotyków, co szybko przynosi oczekiwany skutek, czyli pomniejszenie węzłów chłonnych. Miejscowe zmiany zapalne często są leczone za pomocą terapii miejscowej.