Toksokaroza – choroba brudnych rąk

• Porady

6 min czytania opublikowano 27 stycznia 2022

Toksokaroza to choroba odzwierzęca o podłożu pasożytniczym. W naszym klimacie wywoływana jest przez glistę kocią Toxocara cati i psią Toxocara canis Uznaje się, że toksokaroza to najpowszechniej występująca robaczyca w krajach rozwiniętych. Wyniki badań gleby w naszym kraju pod kątem występowania pasożytów wskazują, że w ośrodkach miejskich dochodzi do 46% skażenia próbek postaciami larwalnymi glist. Toksokaroza dotyka i jest przenoszona przez zwierzęta domowe: psy i koty, ale jest również bardzo niebezpieczna dla ludzi, zwłaszcza dla dzieci.

Toksokaroza – sposoby zarażenia zwierząt

Z powodu specyficznego sposobu transmisji pasożyta na kocięta i szczenięta, toksokaroza jest szczególnie powszechna u młodych zwierząt.

Szczenięta zarażają się glistami już w łonie matki (droga śródmaciczna), a kocięta, jak i szczeniaki mogą zostać zarażone pasożytem podczas karmienia mlekiem matki. Jak widać, już w pierwszych chwilach życia młode psy i koty mogą paść ofiarą pasożyta.

U młodych zwierząt cechami charakterystycznymi inwazji glist są:

●     rozdęty brzuch           

●     brak apetytu           

●     wymioty           

●     wychudzenie           

●     gorsza jakość okrywy włosowej/nastroszenie sierści

Starsze zwierzęta zarażają się pasożytem drogą pokarmową, poprzez spożycie:

●      gleby skażonej inwazyjnymi formami robaka           

●     upolowanego  zwierzęcia, w tkankach którego bytowała utajona postać glisty           

●     karmy/jedzenia zanieczyszczonego jajami robaka

U starszych zwierząt rozwój pasożyta niekiedy zatrzymuje się na poziomie larw, które w otorbionej formie umiejscawiają się w różnych tkankach i narządach organizmu, by uaktywnić się w momentach spadku odporności czy zmian hormonalnych.

Zmiana poziomu hormonów u suki podczas ciąży oraz w czasie laktacji powoduje aktywację otorbionych form pasożyta. Larwy glist przenikają wraz naczyniami krwionośnymi do worka owodniowego i zarażają nienarodzony jeszcze miot.

Nie wszystkie jednak glisty przerywają swój cykl rozwojowy na tym etapie.

Te osobniki, które podczas migracji po układzie pokarmowym żywiciela trafiły do płuc i przewodu oddechowego, zostają wykrztuszane do przełyku, gdzie znów są połykane wraz ze śliną. Następnie przedostają się do jelita cienkiego, gdzie przekształcają się w formę dorosłą, zdolną do prokreacji. Dochodzi do składania jaj przez dorosłego pasożyta.

Jaja glist wydalane są do otoczenia wraz z kałem zwierzęcia, gdzie po dwóch, trzech tygodniach przechodzą w inwazyjną formę (larwa drugiego stopnia).

Co gorsza, wczesne formy glisty są znakomicie przystosowane do przebywania w zewnętrznym, niesprzyjającym środowisku. Pozostają bowiem zdolne do inwazji na kolejną ofiarę przez okres do kilku lat.

Fakt ten oraz duża ilość psów i kotów na terenach miejskich sprawiają, iż istnieje spore ryzyko zarażenia glistami postronnych osób korzystających z parków miejskich, plaż, terenów zielonych, a zwłaszcza z placów zabaw z piaskownicami.

Toksokaroza – drogi zarażenia ludzi

Człowiek zaraża się glistami T cati. i T. canis głównie z powodu nieprzestrzegania podstawowych zasad higieny.

Jedzenie niemytych warzyw i owoców, zjadanie pokarmu z gleby czy podłogi, spożywanie mięsa z niewiadomych źródeł, a przede wszystkim niemycie rąk przed posiłkami – to główne przyczyny zarażania ludzi toksokarozą. Nie bez powodu parazytolodzy nazywają toksokarozę „chorobą brudnych rąk”.

Człowiek jest dla glisty żywicielem przypadkowym, a co za tym idzie, pasożyt nie jest w stanie odbyć w organizmie ludzkim pełnego cyklu rozwojowego. Larwy glisty po przedostaniu się do układu pokarmowego człowieka, przenikają naczyniami krwionośnymi do różnych tkanek i narządów, gdzie pozostają w formie otorbionej. Symptomy chorobowe związane z toksokarozą powiązane są z samą obecnością pasożyta w organach człowieka.

Larwy glisty mogą umiejscowić się u człowieka w wątrobie, gałkach ocznych, mózgu, rzadziej w płucach.

Toksokaroza - zagrożenia dla człowieka

Objawy i poziom zagrożenia dla człowieka toksokarozą zależą od masywności inwazji na organizm ludzki oraz umiejscowienia poszczególnych osobników.

Często toksokaroza pozostaje nieujawniona, a przebieg choroby jest niezauważony dla pacjenta. Jedynym wskaźnikiem toczącej się inwazji mogą być swoiste przeciwciała w surowicy krwi.

Czasami jednak toksokaroza przybiera postać objawową. Nosi on nazwę zespołu trzewnej larwy wędrującej. Postać objawowa dotyka głównie małe dzieci, o czym wspominaliśmy we wcześniejszej części artykułu.

Symptomy zespołu trzewnej larwy wędrującej:

●      gorączka i stany podgorączkowe           

●     bóle brzucha           

●     kaszel           

●     bóle mięśni i stawów           

●     ogólne osłabienie           

●     wysypki skórne           

●     powiększenie wątroby

Toksokaroza może również przybrać postać oczną lub mózgową.

Działania profilaktyczne

Jako że znane są przypadki zarażenia się toksokarozą przez osoby niemające żadnego kontaktu ze zwierzętami, informacje dotyczące zasad profilaktyki przeciw glistnicy powinny być znane wszystkim.

●      Mycie rąk przed każdym posiłkiem i po zabawie lub kontakcie ze zwierzętami           

●     Sprzątanie po swoim psie – nieusunięte odchody są źródłem zarażania kolejnych zwierząt i ludzi           

●     Sprzątanie w kuwetach u kotów domowych           

●     Niespożywanie niemytych owoców i warzyw           

●     Niespożywanie nieprzebadanego mięsa           

●     Regularne odrobaczanie psów i kotów przez opiekunów zwierząt           

●     Okresowe kontrole stanu zdrowia psów i kotów