Jak wygląda pchła? Kompendium wiedzy o powszechnym pasożycie zwierząt

• Pchła
• Porady

7 min czytania opublikowano 27 stycznia 2022

Pchła jest jednym z najczęściej spotykanych pasożytów u zwierząt domowych. Inwazja pcheł u psa czy kota może wywołać u nich napady intensywnego świądu, stać się przyczyną naruszenia powłok skórnych, samookaleczeń oraz doprowadzić do silnych stanów alergicznych (APZS). Zwierzę zmagające się z pchłami traci dobre samopoczucie, jest rozdrażnione i pobudzone. Ponadto do negatywnych skutków inwazji pcheł należy dodać możliwość transmisji innych, groźnych pasożytów jelitowych, takich jak tasiemiec. Jak wygląda pchła? Jak pozbyć się pasożyta z otoczenia? Tymi tematami zajmiemy się w dalszej części materiału. Zapraszamy!

Pchła – informacje ogólne

Pchły towarzyszą żyjącym na Ziemi kręgowcom od 60 milionów lat. To niewielkie, wtórnie bezskrzydłe owady żywiące się krwią swoich gospodarzy: zwierząt, ptaków i ludzi. Naukowcy rozróżniają blisko 2000 gatunków pcheł, z czego około 70 rodzajów występuje na naszym kontynencie. Pchła jest pasożytem kosmopolitycznym, atakuje zwierzęta na całym świecie.

Pchły potrafią przetrwać w najbardziej niesprzyjających warunkach. Dlatego, jeśli już się pojawią w otoczeniu, niezwykle trudno je całkowicie wytępić.

Jak wygląda pchła?

Pchły, w zależności od gatunku dochodzą rozmiarami do 6 mm długości ciała. Najmniejsze osobniki osiągają 1 mm długości. Odwłok owada, niezależnie od gatunku pchły jest bocznie spłaszczony. Na szczególną uwagę zasługują niezwykle silne odnóża, dzięki którym pchła może osiągać niebywałą wręcz skoczność.

Równie interesujące są zwyczaje żywieniowe pasożyta. Narząd gębowy pchły posiada właściwości kłująco-ssące, dzięki którym sprawnie pozyskuje krew od swego gospodarza. Pchła może wypić ilość krwi przekraczającą kilkanaście razy masę jej ciała. Pchły po przedostaniu się na swego żywiciela, pozostają (z małymi wyjątkami) z nim do końca życia.

Podział pcheł

●      Pchła psia Ctenocephalides canis           

●     Pchła kocia C. felis           

●     Pchła ludzka Pulex irritans           

●     Pchła królicza Spilopsyllus cuniculi           

●     Pchła jeżów Archaeopsylla erinacei           

●     Pchły drobiu Ceratophyllus gallinae, Echidnophaga gallinacean

Niezależnie jednak od podziału i nazewnictwa, pchły nie pogardzą krwią innego żywiciela, czego najlepszym przykładem są psy atakowane często przez pchłę kocią.

Pchły i zagrożenia, jakie niesie ich obecność

W świadomości opiekunów niestety utarło się przekonanie o niskiej szkodliwości inwazji pcheł u zwierząt domowych. Nie, obecność pcheł u psa czy kota nie oznacza wyłącznie irytującego zwierzę swędzenia skóry, choć nawet tego objawu troskliwi opiekunowie nie powinni ignorować.

Pchły swą obecnością wywołują u zwierząt:

●      przykry, dokuczliwy świąd          

●     rany na ciele powodowane drapaniem i wygryzaniem sierści           

●     infekcje wtórne (grzybicze, bakteryjne, wirusowe) potęgujące świąd i utrudniające leczenie           

●     zmiany skórne           

●     zdenerwowanie, niepokój i duży dyskomfort psychiczny           

●     niechęć do zabawy           

●     zaburzenia snu           

●     niechęć do jedzenia           

●     APZS – alergiczne pchle zapalenie skóry           

●     Inne choroby pasożytnicze

Pchły są wektorami wielu groźnych chorób atakujących zarówno zwierzęta, jak i ludzi:

●     dżumy           

●     tularemii           

●     wąglika           

●     riketsji           

●     gorączki śródziemnomorskiej           

●     endemicznego duru mysiego           

●     wirusa białaczki kociej

Pchła a tasiemczyca

Pchły i ich specyficzne nawyki żywieniowe są wykorzystywane również przez innego pasożyta do inwazji na organizm zwierzęcia lub człowieka. Mowa tutaj przede wszystkim o niezwykle groźnym endopasożycie, tasiemcu psim Dipylidium caninum.

Zainfekowane inwazyjną formą tasiemca pchły wgryzają się w skórę swego żywiciela, czym przyprawiają go o ból i świąd. Pies lub kot drapie się w miejscu ukąszenia oraz wygryza swędzącą skórę. Podczas tej czynności połyka przypadkowo zainfekowane tasiemcem pchły wprowadzając samoczynnie pasożyta do swojego układu pokarmowego.

U młodych osobników i tych zmagających się z innymi chorobami, zmasowana inwazja pcheł może doprowadzić zwierzę do anemii i śmierci.

APZS – alergiczne pchle zapalenie skóry

Alergiczne pchle zapalenie skóry u psów i kotów to obecnie najczęściej diagnozowane schorzenie dermatologiczne u zwierząt domowych.

Przyczyną APZS jest specyficzna reakcja układu immunologicznego psa czy kota na białko zawarte w ślinie pchły, z którym kontakt ma zwierzę podczas pożywiania się pasożyta na jego krwi.

Jak poradzić sobie z inwazją pcheł?

Walka z pasożytem nie należy do łatwych, gdyż przed wieki ewolucji pchły wyrobiły sobie niezwykle odporny na zagrożenia system obronny.

Zwalczanie pcheł powinno odbyć się na kilku poziomach. Przede wszystkim należy wyeliminować osobniki dorosłe, przebywające w sierści zwierzęcia i na jego skórze. Pomogą w tym tabletki, krople i obroże dostępne w gabinecie weterynaryjnym. Oprócz funkcji bójczej, będą przez pewien (podany przez producenta) czas chronić zwierzę przed atakiem różnego rodzaju pasożytów, w tym jelitowych (w zależności od wyboru preparatu).

Młodsze formy pasożyta powinny być również wyeliminowane z otoczenia domowego. Jaja i larwy pcheł mogą gnieździć się w bezpośredniej bliskości miejsca odpoczynku psa czy kota, w szczelinach desek podłogowych, wśród włókien dywanów, koców, wykładzin czy tapicerki sof i kanap.

W walce z pchłami pomoże sprzątanie, odkurzanie i dezynfekcja podłóg, pranie posłań itp.